แวะไปชมงานเทศกาลเที่ยวเมืองไทย 2559 ณ สวนลุมพินี

        ข่าวว่ามีเทศกาลเที่ยวเมืองไทย จัดอย่างยิ่งใหญ่ ที่สวนลุมพินี ทำเอาผู้เขียนกระวนกระวายจะหาทางไปชมให้ได้ ยุ่งก็ยุ่ง แถมงานก็จัดอยู่เพียงไม่กี่วันเสียด้วย ในที่สุดก็หาเวลาไปเที่ยวงานนี้จนได้ แล้วเลยเก็บบางส่วนของงานมาเล่าสู่กันฟัง

        เพราะงานนี้เรียกได้ว่า คนจัดอีเวนต์มีความสามารถจริงๆ ทั้งในภาพใหญ่และในรายละเอียด สามารถดึงเอาจุดเด่นของแต่ละภาคออกมานำเสนอได้อย่างน่าสนใจ แม้จะเป็นการเน้นด้านการท่องเที่ยว แต่ก็เป็นการท่องเที่ยวในเชิงวัฒนธรรม

        งานนี้ ช่างพื้นบ้านมากันเพียบ

        ภาพแรกสุดที่สร้างความรู้สึกอลังการให้กับผู้มาเที่ยวงานก็คือ บูธของกิน ที่เรียงรายกันเป็นสิบๆ ร้าน มีทุกอย่าง แม้ว่า จะเป็นอาหารแบบงานแฟร์ทั่วไป แต่ด้วยความมากร้าน หลากรูปแบบ จึงละลานตาไปหมด

ของกินละลานตา

        ขอสารภาพ...ลานตาจนไม่รู้จะซื้ออะไรดี จะซื้อตั้งแต่ด่านแรก ก็กลัวว่าจะไปเจอของดีกว่าในงาน จะซื้อชมพู่รึ ก็กลัวว่า เดินไป เบียดคนไปชมพู่ก็จะช้ำ ...จึงอดไปด้วยประการฉะนี้

มาสคอตหน้างาน 

        ดูจากแผนที่...งานประกอบด้วยหลายส่วน ทั้งส่วนอำนวยการ นิทรรศการ การแสดงบนเวที และส่วนที่เป็นสถานที่ท่องเที่ยว ก็มี อีสานแซ่บนัว เป็นหมู่บ้านภาคอีสาน ปักษ์ใต้...ปักหมุดหยุดเวลา เป็นหมู่บ้านจากภาคใต้ เหนือฝันล้านแรงบันดาลใจ คือหมู่บ้านภาคเหนือ สีสันตะวันออก เป็นหมู่บ้านภาคตะวันออก 12 เมืองต้องห้าม...พลาด Plus  คือชุมชนคนอาร์ตจ.ราชบุรีและเพชรบุรี สุขกลางใจ ใกล้แค่เอื้อม คือหมู่บ้านภาคกลาง 15 ตลาดบก 16 ตลาดน้ำ โรงภาพยนตร์ “เขาเล่าว่า...” และ ของดี 50 เขต กทม.

        แค่บรรยายนี้ก็เหนื่อยแล้วนะคะ งานจริงเหนื่อยกว่า ขาลาก เบียดคน หลงทาง

        หมู่บ้านแรกที่เดินเข้าไปเจอคือ อีสาบแซ่บนัว ก็มีซุ้มจากชุมชนต่างๆ ที่เป็นทั้งสถานที่ท่องเที่ยว และมีสินค้าหัตถกรรม หรืองานประเพณี

พวงมาลัยข้าวตอก

        ผู้เขียนสะดุดตากับเครื่องแขวนสีขาวขนาดใหญ่ ที่แขวนเรียงรายอยู่ด้านหน้าทางเข้า ซึ่งเคยเห็นมาบ้างแล้วจากงานททท. งานอื่น ด้วยความอยากรู้อยากเห็น เพราะสนใจในงานหัตถกรรมประเภทนี้ จึงเข้าไปหาจังหวะถ่ายรูป ซึ่งก็ต้องแย่งกับผู้คนมากมายที่รอคิวถ่ายรูปกันอยู่ แม้ว่าจะมีป้ายห้ามจับ แต่หลายคนก็เข้าไปจับเอาสายขาวๆ ที่ห้อยลงมานั้นแนบหน้าบ้าง โพสต์ท่าต่างๆ นานา

        เรารึก็นึกกลัวว่า ไปจับมากๆ เข้า เดี๋ยวจะร่วงติดมือกันมาหรือเปล่า เพราะอะไรรู้ไหม เพราะเครื่องแขวนพวงใหญ่ๆ พวงนี้ ทำจากข้าวตอกนั่นเอง

        ใช่แล้ว ข้าวตอก ที่ทำจากข้าวเปลือกนำไปคั่วจนแตกเป็นดอกสีขาวเล็กๆ นำมาร้อยเข้าด้วยกันด้วยเส้นด้าย

        ใกล้ๆ กันนั่น ก็มีซุ้มสาธิตเครื่องแขวนชนิดนี้แหละ แม้ว่าคนจะรุมกันค่อนข้างเยอะ แต่เราก็หาทางเข้าดูแล้ว พูดคุยซักถามจนได้

กำลังสาธิตการร้อยข้าวตอกให้เป็นพวงมาลัย

        ที่เราเห็นพวงใหญ่ๆ เหล่านี้ เรียกกันว่า พวงมาลัยข้าวตอก ของอำเภอมหาชนะชัย จังหวัดยโสธร พี่เขาเล่าว่า เป็นงานบุญประเพณีของหมู่บ้านอยู่แล้ว ต่อมาททท.มาพบเข้า จึงนำมาประชาสัมพันธ์ เดิมก็ทำกันพวงเล็กๆ ง่ายๆ ต่อมาๆ ก็เริ่มมีการประดิษฐ์ประดอย ประกวดประขันกันมากขึ้น ในที่สุดก็จัดให้มีการประกวดให้รางวัลกัน พวงมาลัยข้าวตอกจึงมีขนาดใหญ่และซับซ้อนขึ้น

        พวงมาลัยข้าวตอกนี้ แบ่งเป็น 2 แบบ เรียกว่า สายฝนแบบหนึ่ง และมัดข้ออีกแบบหนึ่ง สายฝนคือแบบเป็นเส้นๆ ยาวลงมา มัดข้อ คือแบบที่มีการรัดตกแต่งเป็นข้อ เป็นลายต่างๆ

พวงมาลัยข้าวตอก แบบสายฝน

พวงมาลัยข้าวตอก แบบมัดข้อ

        ข้าวตอกนั้นเป็นสีขาว และไม่มีการย้อมหรือเพิ่มสี ส่วนดอกอุบะและสีสันอื่นๆ มาจากการนำกระดาษสีมาทำเป็นดอกอุบะและตกแต่งส่วนอื่นเพิ่มเติม แต่สีโดยรวมก็ยังคงเป็นสีขาวของข้าวตอก

        ชาวบ้านเขาถือว่า ข้าวเป็นของสูง จึงนำมาทำเป็นเครื่องบูชาพระพุทธเจ้าในงานบุญหมู่บ้าน ทุกปีจัดงานแห่ 2 ครั้ง คือวันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 3 ก่อนวันมาฆบูชา 1 วัน แห่ไปวัดหอก่อง และช่วงเดือนยี่ เป็นงานบุญกุ้มข้าวใหญ่ และงานบุญคูณลาน แห่ไปวัดฟ้าหยาด

        งานแห่พวงมาลัยข้าวตอก จึงเป็นงานบุญที่คนทั้งหมู่บ้านมาร่วมมือร่วมใจกัน จัดแต่งพวงมาลัยข้าวตอก และขบวนแห่ให้สนุกสนานครึกครื้น และได้ร่วมกันทำบุญบูชาพระพุทธ

        ในส่วนหมู่บ้านอีสานนี้ มีหัตถกรรมประเพณีที่น่าสนใจมากมาย เช่น การย้อมคราม หมอครามก็ยกหม้อครามมาให้ดูถึงที่

        ผู้เขียนเคยไปคุยกับคนย้อมคราม ที่เขาจะเรียกว่า “หมอคราม” เพราะการย้อมครามเป็นงานยากต้องอาศัยความชำนาญมาก นับตั้งแต่ปลูกต้นคราม เก็บใบมาต้ม หมักกับน้ำด่าง หลายขั้นตอน กว่าจะทำให้ครามนั้น “ขึ้น” หรือ “เป็น” ขึ้นมาได้ หลายครั้งที่หมักแล้ว น้ำครามที่ได้นำมาย้อมผ้าแล้วไม่ติด เรียกว่า ไม่เป็น หรือไม่ขึ้น

        พวกหมอคราม เขาจึงเคล็ดในการหมัก การย้อม และมีความเชื่อด้านไสยศาสตร์เข้ามาผสมด้วย พวกหมอครามเก่งๆ สังเกตดูเถิด มือจะดำคล้ำ ไม่มีมือสวยๆ หรอก เพราะต้องใช้มือในการจับ ย้อม น้ำครามจนสีติดมือนั่นเอง

        อ้อ จะบอกอีกอย่างหนึ่งว่า กลิ่นหม้อครามนี้ สุดๆ เลยนะคะ ^__^

หม้อคราม

        หันไปทางซ้าย ก็เจอหม้อบ้านเชียง แถมมีงานจักสานแปลกตาด้วย ได้ยินว่า เป็นไผ่พื้นบ้านที่มีความเหนียวทนทาน จึงนำมาจักสานเป็นภาชนะใช้งาน ที่ทนทานยิ่ง

หม้อบ้านเชียง และจักสานพื้นบ้าน

        ถัดไปอีกหน่อย ก็มีปราสาทรวงข้าว ปราสาทที่ทำมาจากรวงข้าวล้วนๆ โฆษกโฆษณาเสียด้วยว่า นี่เป็นขนาดจำลองนะครับ ของจริงใหญ่กว่านี้มาก ประมาณว่า นี่แค่น้ำจิ้ม อย่ากเห็นของแท้ ต้องตามไปดูที่กาฬสินธุ์

ปราสาทรวงข้าว

        ผู้เขียนแวะดูซุ้มโน้นนิดนี่หน่อย พอให้ทั่วๆ ซุ้มไหนก็มีคนเยอะไปหมด อีกทั้งกลัวว่า ยังไม่ได้ดูอีกเยอะจึงต้องยอมผ่านๆ ไป

        เดินเลยมาก็แปลกตากับเก๋งจีนจำลอง กับหมู่อาคารจำลองที่ชวนให้นึกถึงอาคารในชนบททางภาคใต้ เดินเข้าไปใกล้ๆ ก็ใช่จริงๆ

        เสียงตะลุ้งตุ้งแช่ ประสานกับเสียงโฆษก หน้าเก๋งจีนสีแดง ติดป้าย ศาลเจ้าเล่งจูเกียง ที่แท้ เป็นศาลจำลองของเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยวนี่เอง ผู้เขียนสงสัยมากๆ ว่าแล้วข้างในเขาจะทำอย่างไร

        เดินเข้าไปจึงเห็นการจำลองแท่นบูชากับรูปเจ้าแม่ พอเพ่งดีๆ ก็ยังได้เห็นว่า เขานำเทวรูปเจ้าแม่ล้มกอเหนี่ยวองค์สีทองเล็กๆ มาวางไว้ด้วย เรียกว่า แม้จะเป็นสถานที่จำลอง แต่ก็มีสิ่งศักดิ์สิทธิ์มาประดิษฐานให้กราบไหว้ได้จริง

ศาลเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยวจำลอง

        ผู้เขียนมองการแสดงกายกรรมต่อตัว หน้าศาลเจ้าจำลองอยู่พักหนึ่ง แล้วตัดสินใจเดินไปดูอย่างอื่น เพราะไม่ค่อยชอบกับการเห็นเด็กเล็กๆ ไปอยู่บนที่สูงมากแบบนั้น (เสียวแทน)

        ซุ้มอื่นๆ แสดงหัตถกรรมของทางภาคใต้ และเป็นอย่างที่ผู้เขียนนึกอยู่ในใจว่า งานหัตถกรรมทางใต้มีความโดดเด่นและความหลากหลายน้อยกว่าทางภาคอีสานมาก แล้วอย่างนี้ หมู่บ้านภาคใต้มิกร่อยหรือ

        ทางผู้จัดแก้ปัญหาได้อย่างดี ด้วยการเลือกสรร และชูสิ่งที่เป็นเอกลักษณ์และกลิ่นอายของภาคใต้ได้โดดเด่นไม่เหมือนใคร คือ สถาปัตยกรรมแบบกึ่งยุโรปผสมพื้นถิ่น นอกจากศาลเจ้าจำลองแล้ว ยังมีเรือนปั้นหยาจำลอง ที่จัดเป็นเวทีแสดงการละเล่นพื้นบ้าน พระธาตุไชยา และพระธาตุนครศรีธรรมราช

เวทีการแสดงในหมู่บ้านภาคใต้ จำลองเป็นอาคารเรือนปั้นหยา

พระธาตุไขยาจำลอง

        นักแสดงก็แต่งตัวกันสวยงาม พิถีพิถันเป็นมืออาชีพ แอบเก็บภาพ นางรำหลังเวทีไว้ด้วย แบบฝันเอาว่า จะได้ภาพสวยๆ เหมือนจิตรกรรมของอ.จักรพันธุ์ โปษยกฤต (ฝันเอา ของจริงยังห่างไกลนัก อิ อิ)

แต่งตัวคอยคิวแสดงหลังเวที

        แวะดูนกคุ้มหน้าตาบ๊องแบ๊วของซุ้มไม้เทพธาโร แล้วเดินเลยผ่านไปดูซุ้มเรียบๆ ซุ้มหนึ่ง คนเฝ้าซุ้มแต่งชุดแบบมาลายู มีผ้าโพกหัว และผ้านุ่ง

นกคุ้มจากไม้เทพธาโร

        บนแคร่ในซุ้ม วางกริช อยู่ 3 เล่ม ตอนแรกผู้เขียนก็มองผ่านๆ แต่พอเห็นเป็นกริชก็เลยมองหาคนที่จะคุยด้วย เพราะอยากรู้จักเรื่องราวของคนทำกริชมานานแล้ว

ซุ้มกริชรามันห์ มีกริชโชว์แค่ 3 เล่ม เพราะเป็นงานที่ทำยาก แต่ละเล่มล้วนมีเจ้าของหมดแล้ว

        ชายหนุ่มแต่งชุดมาลายู หน้าตาคมสัน พูดไทยกลางชัดเจน เล่าให้ผู้เขียนฟังว่า นี่เรียกว่ากริชรามันห์ การตีกริชเป็นวิชาที่สืบทอดกันในตระกูล กริชแต่ละเล่มก็จะบอกศักดิ์ฐานะของคนที่เป็นเจ้าของ เช่น จำนวนคดกริชบอกฐานะ 3 คด 5 คด จนไปจนถึง 9 คด เป็นของเจ้าเมือง

        ส่วนปลอก และด้าม ก็เป็นศิลปะการตกแต่งอีกแบบหนึ่งที่จะเป็นสิ่งบ่งบอกคุณค่าของกริชเล่มนั้น

        ผู้เขียนสงสัยว่า เดิมกริชเป็นอาวุธประจำตัวนักรบ (ตามที่เขาเล่า) แต่ปัจจุบัน กริชได้หมดหน้าที่เหล่านี้แล้ว คนตีกริชยังทำงานอยู่ได้อย่างไร ใครเป็นลูกค้า

        “คนเล่นศาสตราวุธ” คือคำตอบ

        ผู้เขียนไม่ได้ถามเรื่องใครคือคนเล่นศาสตราวุธ เพราะรู้จักอยู่แล้ว ผู้เขียนมีเพื่อนในเฟสบุคซึ่งเป็นกลุ่มนิยมวิชาการต่อสู้ และเคยเห็นเขาพูดคุยกันในเรื่องการสะสมศาสตราวุธ พวกเขาก็หลงใหลในความงามของศาสตราวุธ  เหมือนกับที่นักสะสมอื่นๆ เขาเป็นกัน

        หนุ่มคนนี้เล่าว่า ครอบครัวเขาเป็นครอบครัวช่างตีกริช โดยมีหัวหน้าครอบครัว “ตีพะลี อะตะบู” เป็นผู้ถ่ายทอดวิชา ลุงตีพะลี ก็แต่งกายแบบพื้นบ้านมาลายู หนวดเคราเริ่มเป็นสีดอกเลา แต่หน้าตาแจ่มใส พูดภาษากลางชัดเจนแม้ติดสำเหนียงใต้อยู่บ้าง

ตีพะลี อะตะบู

        อาชีพนี้ ต้องเป็นผู้ชายเท่านั้นนะคะ เพราะเป็นเรื่องของอาวุธ และพิธีกรรม เวลาตีกริชจะต้องบริกรรมคาถา และกำหนดลมหายใจ ต้องมีสมาธิตลอดการทำงาน จะหลุดไม่ได้ ไม่อย่างนั้น กริชจะเสียหาย

        ขอกระซิบว่า ครอบตรัวช่างตีกริชนี้ หน้าตาคมสัน ทุกคน อิ อิ

        ออกจากหมู่บ้านภาคใต้ ผู้เขียนเตร่ไปทางหมู่บ้านภาคกลาง ได้ยินเสียงโฆษกโฆษณาอย่างมีสีสันว่ามีนักร้องสาวสวยจะมาร้องเพลงให้ฟัง จากนั้นก็มีเสียงเพลงของนักร้องสาว (ซึ่งเรารู้ว่าเป็นการเปิดเทป) ด้วยความสงสัย จึงเดินลัดเลาะผ่านฝูงชน เข้าไปยังด้านข้าง อาคารจำลองเรือนไทยภาคกลาง

เรือนไทยภาคกลาง กำลังแสดงละครลิง

        แหม...เห็นบนเรือนแขวนเครื่องแขวนก็อยากจะขึ้นไปชมไปถ่ายภาพ แต่ทำไม่ได้ เพราะด้านหน้านั้นเป็นลานเวทีการแสดง ซึ่งนักร้องสาวสวยของโฆษกกำลังแสดงอยู่ แล้วผู้เขียนก็ได้เห็น นักร้องสาวสวย ที่ว่านั้น กระโดดขึ้นไปบนแคร่ โดยมีโฆษกกำกับอยู่ ที่แท้...ละครลิงนั่นเอง

มีดอรัญญิก

        หัตถกรรมภาคกลางก็มากันครบ ทั้งมีดอรัญญิก จักสาน ปลาตะเพียนสาน หัวโขน....รวมทั้งยาสมุนไพรพื้นบ้านของหมอหวาน

        เตร่เข้าไปชม เพราะเห็นเม็ดทองๆ อยู่ในจาน ตอนแรกนึกว่าเป็นการสาธิตทำเครื่องทอง (นึกในใจว่า ภาคกลางมีช่างทำทองที่ไหนหว่า) พอเข้าใกล้ ถึงได้เห็นว่า เป็นการสาธิตขั้นตอนสุดท้ายในการทำยาของหมอหวาน เป็นยาแบบปิดทองคำเปลว ซึ่งเป็นกลุ่มยาหอมบำรุงหัวใจ มีส่วนผสมของสมุนไพรหายาก ราคาแพง และปิดทองคำเปลว

สาธิตการปิดทองคำเปลวบนเม็ดยาหอม ของหมอหวาน

        บางคนอาจสงสัย ทองคำเปลวกินได้หรือ จริงๆ แล้ว ทองคำเปลวก็อยู่ในตำรับยาแผนโบราณ กินได้ (แต่ต้องน้อยๆ นะคะ)

        อยากจะซื้อยาหอมปิดทองมาลองบ้าง แต่สนนราคาคงแพงพอดู จึงยั้งๆ ไว้ก่อน หันไปหาลูกอมชื่นจิตต์ของหมอหวาน ที่เป็นยาหอมชนิดหนึ่งแทน เขาทำในรูปแบบเม็ดอม บรรจุตลับสวยคลาสสิค

โรงภาพยนตร์ "เขาเล่าว่า..."

ภาคกลาง งานพื้นบ้านไม่เด่น แต่คนจัดอีเว้นท์ ก็เลือกวิถีชีวิตร่วมสมัยมาจัดแสดงได้

        หลังจากเดินขาลากท่องเที่ยวจนเกือบทั่วไทยแล้ว แวะชมโน้นนิดนี่หน่อย ไปเที่ยวน้ำลายหกกับของกินนานาชนิดแล้ว ผู้เขียนก็ยังหาหมู่บ้านภาคเหนือไม่เจอ จึงจำใจจากจรด้วยความเพลียกาย เพื่อไปเบียดเสียดผู้คนที่ป้ายรถเมล์ กลับมาหลับเป็นตาย

ไก่ย่างบางตาล น่ากินมากๆ 

        กว่าจะฟื้นมา เขียนงานโพสต์ภาพ งานก็เลิกเสียแล้ว

        ใครอยากจะเที่ยวชม ช้อป ชิม ชิลล์ คงต้องตามไปถึงแหล่งถึงที่เขาแล้วล่ะค่ะ ^___^